Ύδατα Στυγός

- Νοεμβρίου 19, 2022

Elias Yiannopoulos Photography

Η θεά Στυξ

Θεογονία

Η Στυξ ήταν κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος , ή κόρη του Ερέβους και της Νυκτός. Από τον Δία απέκτησε την Περσεφόνη και από τον Πάλλαντα τη Νίκη, τον Ζήλο, το Κράτος και τη Βία.

Η Στύγα κατοικούσε μακριά από τους άλλους θεούς, στο βαθύ σκότος του Άδη, μέσα στο, κτισμένο πάνω σε πανύψηλους αργυρούς στύλους, ξακουστό παλάτι της.

Ανέβηκε στον Όλυμπο μόνο μια φορά: όταν έσπευσε μαζί με τα παιδιά της να βοηθήσει τον Δία στην άγρια και αμφίρροπη μάχη του εναντίον των Τιτάνων. Όταν αυτός, τελικά, επικράτησε, ανταμείβοντάς την, όρισε να δίνουν, πλέον, οι θεοί όρκο στο ιερό της όνομα και προσκάλεσε τα παιδιά της να έρθουν να ζήσουν για πάντα μαζί του, στον Όλυμπο. Το Κράτος και η Βία θα γίνουν, έκτοτε, μόνιμοι παραστάτες του και απηνείς εκτελεστές των αποφάσεών του.

Η Στύγα ήταν, επίσης, ένας από τους μεγάλους ποταμούς του Κάτω Κόσμου, κλάδος του αρχέγονου Ωκεανού. Από την κορυφή ενός απόκρημνου βράχου, του Τάρταρου, ανάβλυζε το νερό που σχημάτιζε αρχικά τον Στύγιο ποταμό και, ακόλουθα, την λίμνη Στύγα. Τα νερά τους είχαν την τρομερή δύναμη να διαλύουν και να αφανίζουν ότι έπεφτε μέσα τους. Αυτά τα νερά αναμεμειγμένα με θειάφι χρησιμοποιούσαν οι Τελχίνες για να καταστρέψουν φυτά και ζώα. και σ' αυτά, επίσης, η Θέτις βάπτισε τον νεογέννητο Αχιλλέα και έτσι τον κατέστησε άτρωτο εκτός του σημείου που τον κρατούσε, την πτέρνα, μοναδικό, έκτοτε, τρωτό σημείο του σώματός του, γνωστό μέχρι σήμερα ως αχίλλειος πτέρνα.

Ο Όρκος των θεών

Όπως αναφέρει ο Ησίοδος, όταν δυο θεοί φιλονικούσαν μεταξύ τους κι ο Δίας δεν μπορούσε να διαπιστώσει ποιος λέει την αλήθεια και ποιος όχι, έστελνε την Ίριδα να φέρει από τον Άδη λίγο από το νερό της Στύγας μέσα σε χρυσό αμφορέα. Οι θεοί έπρεπε να ορκιστούν τότε μπροστά στο ιερό ύδωρ. Ο επίορκος παρέλυε, μένοντας άφωνος και δίχως ανάσα. Για ένα ολόκληρο έτος θα παράμεινε σε αυτή την κατάσταση και, σύν τοις άλλοις, θνητός. Όμως και ύστερα από το κώμα, θα βρίσκονταν αποκλεισμένος από τα συμβούλια και τα συμπόσια των θεών για ακόμα εννιά χρόνια.

Ο καταρράκτης της Στύγας στα Αροάνια Όρη.

Ψηλά στα Αροάνια όρη, από έναν απόκρημνο σκιερό βράχο , αναβλύζει ακόμη και σήμερα πηγή, που οι αρχαίοι ονόμαζαν Ύδωρ Στυγός ενώ ακόμη και σήμερα αποκαλείται Μαυρονέρι. Τα ύδατα της πηγής διέρχονται υπογείως και αναβλύζουν ξανά, χαμηλότερα στην ίδια περιοχή, για να ενωθούν με τον Κράθι ποταμό.

Panos Bampaloukas Photography

Η σκούρα όψη τους οφειλόταν, σύμφωνα με τον μύθο, στη θεά Δήμητρα: όταν αυτή μεταμορφωμένη σε φοράδα (για να ξεφύγει από τον Ποσειδώνα που την είχε ερωτευθεί και την κυνηγούσε), ήρθε και καθρεφτίστηκε μέσα τους, η εικόνα που αντίκρισε τη δυσαρέστησε, ταράχτηκε κι ευθύς, ο ποταμός έγινε μελανός.

Το ύδωρ της Στυγός και ο θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου

Σύμφωνα με φήμες στις οποίες αναφέρονται αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι ιστορικοί, ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε όντας δηλητηριασμένος από ύδωρ της Στύγας που έριξε κρυφά στο κρασί του ο οινοχόος του Ιόλλας. Εμπνευστής της συνωμοσίας φέρεται ο Αντίπατρος, με εκτελεστές τους υιούς του.

Σύμφωνα με Αμερικανούς επιστήμονες, οι φήμες αυτές ενδέχεται να επαληθεύονται, αφού πριν από μερικά χρόνια στα ασβεστολιθικά πετρώματα του καταρράκτη της Στύγας εντοπίστηκε η εξαιρετικώς τοξική ουσία καλιχεαμυκίνη (calicheamicin). Η ουσία αυτή προξενεί βλάβες στο DNA, με αρχικά συμπτώματα αίσθημα αδυναμίας, κόπωση και πόνο, στη συνέχεια κατάρρευση των εσωτερικών οργάνων και του νευρικού συστήματος, που τελικά οδηγούν στο θάνατο.

Elias Yiannopoulos Photography

Η κουκουβάγια Στύγα

Στο Λεξικό του Ησυχίου αναφέρεται ένα πτηνό ονόματι Στύγα (στύξ), πού ήταν ίσως ένα είδος μπούφου ή κουκουβάγιας (γλαύκας). Η γλαύκα ήταν, άλλωστε, σύμβολο των χθόνιων θεών, το σκοτεινό πτηνό της Στύγας όπως λέει ο Οβίδιος.

Γεωγραφικά, τα Ύδατα της Στυγός είναι οι πηγές του ποταμού Κράθη, ο οποίος κοντά στις πηγές του λέγεται Μαυρονέρι γιατί τα νερά όπως κυλάνε πάνω στα μαύρα βράχια φαίνονται σαν να είναι μαύρα. Φαίνεται ότι στην αρχαιότητα γνώριζαν το σημείο ακριβώς όπου ήταν τα Ύδατα της Στυγός διότι ο Παυσανίας (Αρκαδικά) τα τοποθετεί γεωγραφικά με μεγάλη ακρίβεια. «…φεύγοντας από τον Φενεό…..ο δρόμος δεξιά οδηγεί στα ερείπια όπου υπήρχε η πόλις Νώνακρις και κοντά στα ερείπια υπάρχει γκρεμός που άλλον με τόσο ύψος δεν ξέρω και τρέχει νερό από τον γκρεμό και οι Έλληνες το λένε τα Ύδατα της Στυγός..».